Tại các đô thị lớn như Tp.HCM, nhu cầu nhà ở xã hội (NOXH) đang vô cùng cấp bách. Trong khi đó, vẫn còn nhiều nguyên nhân khiến chương trình phát triển loại hình nhà ở này vẫn còn nhiều trắc trở.
Nguồn cầu nhà ở xã hội lớn
Viện Nghiên cứu và phát triển Tp.HCM vừa có khảo sát về nhu cầu NOXH của người dân trên địa bàn TP trong 5 năm tới (2016 - 2020). Tuy đối tượng và địa bàn khảo sát chưa phủ hết nhưng kết quả cho thấy, có tới 81.000 cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu thuê mua, mua NOXH.
Chiếm phần lớn trong số đó là hộ thu thập nghèo và cận nghèo (39.000), kế đến là người lao động trong các khu công nghiệp (17.000)… Phương thức thuê mua NOXH, tức mua trả góp trong thời gian dài là điểm chung của hầu hết những người được hỏi.
Kết quả khảo sát cho thấy, có khoảng 81.000 cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu thuê
mua, mua NOXH.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu cho rằng, hiện nhu cầu của người dân là rất lớn nhưng nguồn lực ngân sách có hạn, kể cả khi thực hiện phương thức xã hội hóa thì vẫn khó có thể giải quyết nhu cầu về nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn như Tp.HCM.
Trong buổi tọa đàm “Nhà ở xã hội - Thực trạng, dự báo và giải pháp” do Sở Xây dựng Tp.HCM tổ chức mới đây, theo lãnh đạo Sở Xây dựng TP, ngoài hộ nghèo và hộ dân bị di dời trong các dự án chỉnh trang đô thị cùng nhiều cán bộ viên chức thì còn khoảng 1,2 triệu người dân nhập cư trên địa bàn TP có nhu cầu thực về nhà ở. Trước thực trạng đó, Sở Xây dựng đã có kế hoạch đầu tư xây dựng thêm 39 dự án NOXH trong 5 năm tới với số lượng dự kiến khoảng 44.700 căn hộ.
Để thực hiện chương trình phát triển NOXH, hồi tháng 7/2016, Ngân hàng Chính sách xã hội (Ngân hàng CSXH) đã ban hành văn bản hướng dẫn nghiệp vụ cho vay ưu đãi để thuê mua, mua NOXH xây dựng mới hoặc sửa chữa, cải tạo nhà để ở. Hai quy định là thời gian cho vay (tối thiểu là 15 năm và tối đa không quá 25 năm) và người vay được ân hạn chưa trả nợ gốc trong 12 tháng đầu nhận được sự ủng hộ của nhiều ban ngành.
Cần phát triển nhà cho thuê giá rẻ
Tuy nhu cầu về NOXH là rất lớn nhưng theo ông Lê Hoàng Châu, việc triển khai chính sách đang bị ách tắc vì chưa bố trí được nguồn vốn ngân sách. Bởi lẽ đang có những ý kiến khác nhau giữa các Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Bộ Tài chính trình Chính phủ cho phép bỏ nội dung quy định Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay; quy định lại về lãi suất cho vay bằng mức lãi suất cho vay tối đa cho các lĩnh vực ưu tiên với kỳ hạn ngắn và không cấp bù chênh lệch lãi suất… Trong khi đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị giao Bộ Xây dựng phối hợp với Ngân hàng CSXH cùng các cơ quan liên quan huy động nguồn vốn ngoài ngân sách để thực hiện chính sách hỗ trợ NOXH.
Còn Bộ Xây dựng cho rằng, ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là không hợp lý, chưa phù hợp với các quy định của Luật Nhà ở năm 2014. Ngoài kế hoạch huy động 1.000 tỷ đồng, Ngân hàng CSXH cũng đã đề nghị Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước bố trí 1.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách để thực hiện chính sách NOXH năm 2016.
Bên cạnh đó, vấn đề cơ chế, thủ tục hành chính cũng được một số doanh nghiệp đầu tư NOXH trên địa bàn TP than phiền. Theo họ, đây là một trong nhiều nguyên nhân khiến doanh nghiệp không mặn mà với NOXH.
Chủ tịch HoREA cho rằng, Nhà nước cần có chính sách thí điểm để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dự án nhà ở thương mại cho thuê giá rẻ. Trên thực tế, nhà thuê giá từ 1,5 - 3 triệu đồng/tháng đang được nhiều người lựa chọn. Những ưu đãi cơ bản có thể áp dụng cho doanh nghiệp tham gia đầu tư các dự án kiểu này như được tạm hoãn chưa nộp tiền thuê đất, tiền sử dụng đất trong vòng đời của dự án, giảm thuế thu nhập doanh ngiệp còn 10%, thuế VAT 5%, có chính sách tín dụng ưu đãi…
Giám đốc Công ty TNHH TM - XD Lê Thành, ông Lê Hữu Nghĩa đã đầu tư 2 khu nhà 5 tầng quy mô trên 300 căn tại quận Bình Tân, giá thuê 1,5 triệu đồng/tháng. Trên cơ sở đó, HoREA kiến nghị Chính phủ thí điểm cho doanh nghiệp cũng được đầu tư phát triển phòng ở cho thuê có diện tích dưới 25m2/phòng.
Tại Tp.HCM hiện nay, chính các cá nhân và hộ gia đình đã cung cấp cho thị trường các khu phòng trọ, nhà trọ đã giải quyết đến khoảng 87% nhu cầu thuê trọ của công nhân, sinh viên, lao động, dân nhập cư và người thu nhập thấp. Tuy nhiên, các phòng trọ này thường không đảm bảo chất lượng, an ninh, an toàn. Nếu doanh nghiệp được tham gia đầu tư các khu nhà trọ thì sẽ đảm bảo chất lượng xây dựng, tiện ích đầy đủ, đảm an ninh an toàn.
(Infonet)