Gia đình tôi có 7 người, sở hữu 5.559m2 đất (trong đó 984m2 là đất thổ cư, có căn nhà xây tường gạch 150m2) phần còn lại 4.555m2 là đất nông nghiệp. Nhà của tôi có giấy tờ hợp pháp, mọi thửa đất đều đã được cấp sổ đỏ. Đến năm 2014, UBND huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho gia đình tôi bởi nhà đất của tôi nằm trong dự án cụm công nghiệp Công ty TNHH Hải Sơn làm chủ đầu tư, bị giải tỏa trắng.
Tuy nhiên, theo quyết định phê duyệt ngày 17/6/2014 của UBND huyện Cần Giuộc, giá đền bù giá đất thổ cư chỉ là 2,5 triệu đồng/m2, đất nông nghiệp là 500.000 đồng/m2; cấp 1 nền tái định cư ở đường phụ. Mức giá đền bù như vậy là quá thấp so với giá thị trường. Tôi đề nghị giá bồi thường đất thổ cư tăng lên thành 5 triệu đồng/m2, đất nông nghiệp 800.000 đồng/m2; được cấp 3 nền tái định cư tại chỗ. Xin hỏi luật sư, mức giá đền bù UBND huyện Cần Giuộc và Công ty Hải Sơn áp giá có đúng quy định pháp luật hay không?
Nguyễn Thị Sương (Ấp Long Thới, xã Long Thượng, Cần Giuộc, Long An)
Trả lời:
Theo quy định tại Điều 14, Điều 16 Nghị định 69/2009 ngày 13/8/2009 của Chính phủ, cá nhân, hộ gia đình sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng; trường hợp không có đất để bồi thường sẽ được bồi thường bằng tiền tính theo giá đất cùng mục đích sử dụng.
Khi thu hồi đất nông nghiệp, Nhà nước sẽ giải quyết những khoản hỗ trợ bao gồm: Hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề và tạo việc làm, hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ khi thu hồi đất nông nghiệp trong khu dân cư...
Theo đó, cá nhân, hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp không thuộc trường hợp quy định tại Điều 21 Nghị định này (đất nông nghiệp trong khu dân cư) mà không có đất để bồi thường thì bên cạnh việc được bồi thường bằng tiền theo quy định còn được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm theo một trong các hình thức bằng tiền hoặc bằng nhà ở hoặc đất ở, hoặc đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.
Bên cạnh đó, cá nhân, hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp sẽ được hỗ trợ ổn định đời sống theo quy định:
Thu hồi từ 30-70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng được hỗ trợ ổn định đời sống trong vòng 6 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở. Nếu phải di chuyển đến những địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, thời gian hỗ trợ tối đa sẽ là 24 tháng;
Trường hợp thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng được hỗ trợ ổn định đời sống trong thời gian 12 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở. Nếu phải di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, thời gian hỗ trợ tối đa sẽ là 36 tháng. Mức hỗ trợ cho 1 nhân khẩu được tính bằng tiền tương đương 30kg gạo/tháng theo thời giá trung bình ở thời điểm hỗ trợ của địa phương.
Theo quy định Khoản 1, Điều 19, nhà ở, đất ở tái định cư được thực hiện theo từng cấp nhà, nhiều mức diện tích khác nhau phù hợp với mức bồi thường cũng như khả năng chi trả của người được tái định cư.
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 24 Nghị định trên, thì với nhà ở, công trình sinh hoạt của cá nhân, hộ gia đình được bồi thường bằng giá trị xây dựng mới của nhà”.
Đối chiếu với những quy định trên, Công ty Hải Sơn và UBND huyện Cần Giuộc chưa làm đúng quy định. Đây là một dự án do công ty tư nhân làm chủ đầu tư, do đó mức đền bù phải thỏa thuận với dân, đảm bảo cho người dân di dời đến chỗ ở mới có cuộc sống ổn định. Chính vì thế, huyện Cần Giuộc cần làm đúng quy định pháp luật, thực hiện đền bù, hỗ trợ thỏa đáng cho người dân khi thu hồi đất.
Luật gia Nguyễn Văn Khôi
(Sài Gòn đầu tư tài chính)