Tại nhiều địa phương trên cả nước, việc chậm trễ thu hồi đất để giải phóng mặt bằng cũng như vướng mắc trong công tác đền bù đang khiến nhiều chủ đầu tư phải xin trả lại dự án cho Nhà nước.
Đủ kiểu khó khăn, chủ đầu tư trả dự án
Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Tp.HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu cho biết, việc thu hồi đất các dự án xây dựng khu đô thị mới, chỉnh trang đô thị để GPMB rất khó khăn, mất nhiều công sức và thời gian. Thậm chí, có trường hợp, chủ đầu tư phải trả lại dự án vì cơ quan Nhà nước không xác định được thời điểm chính xác hoàn thành GPMB để bàn giao, không xác định được tổng chi phí GPMB để chủ đầu tư có cơ sở tính toán tổng chi phí đầu tư.
Đơn cử như dự án 164 Đồng Khởi, quận 1 giao cho 2 nhà đầu tư Hongkong Land (Anh) và Sumitomo & Development (Nhật Bản). Khu "đất vàng" 164 Đồng Khởi thu hút gần 70 nhà đầu tư xin tham gia vào năm 2009. Tới tháng 7/2013, UBND Tp.HCM đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư với việc chỉ định Hongkong Land và Sumitomo & Development thực hiện dự án.
Khu đất vàng 164 Đồng Khởi sẽ được xây khu dịch vụ, thương mại như văn phòng, khách sạn cao cấp, khu tài chính, trưng bày triển lãm với tổng vốn đầu tư trên 7.100 tỷ đồng. Việc đấu thầu chọn nhà đầu tư khu đất này (sau khi trừ chi phí bồi thường thu hồi đất) sẽ giúp ngân sách thu về 1.600 tỷ đồng. Thế nhưng, hai nhà đầu tư trên sau đó xin rút khỏi dự án.
Báo cáo của UBND Tp.HCM cho biết, để đẩy nhanh tiến độ, trước đó TP đã tiếp và làm việc với 2 nhà đầu tư nhiều lần nhưng tiến độ thực hiện chậm so với quy định.
Có trường hợp, tòa án đã bác quyết định thu hồi đất, giao đất của cơ quan Nhà nước như dự án khu nhà ở Gateway phường Thảo Điền (quận 2) của Công ty CP Bất động sản Sơn Kim. Trước thực trạng đó, HoREA kiến nghị Nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, sau đó đấu giá đất hoặc đấu thầu dự án để lựa chọn nhà đầu tư thích hợp.
Nút thắt cổ chai đường Nguyễn Hữu Thọ - Giải Phóng (Hoàng Mai, Hà Nội) hơn 20
năm vẫn chưa được tháo gỡ vì chưa đạt được thỏa thuận GPMB với dân.
Khuyến khích dân nhận tiền tự lo tái định cư
Từ năm 2010 đến tháng 6/2016, tại Hà Nội có trên 3.000 dự án phải thu hồi đất. Thành phố đã hoàn thành giải phóng mặt bằng 1.700 dự án với tổng diện tích đất hơn 8.400 ha; chi trả bồi thường xấp xỉ 55.000 tỷ đồng, hỗ trợ cho hơn 200.000 tổ chức, cá nhân, hộ gia đình và bố trí tái định cư cho khoảng 10.000 cá nhân, hộ gia đình phải di chuyển chỗ.
Hà Nội đang đặt mục tiêu từ 2016 - 2020 hoàn thành giải phóng mặt bằng khoảng 2.700 dự án (có 52 dự án, công trình trọng điểm) với diện tích thu hồi đất khoảng 6.000 ha, liên quan tới trên 80.000 hộ dân; số tiền hỗ trợ, bồi thường khoảng 60.000 tỷ đồng; thực hiện bố trí tái định cư cho khoảng 19.000 hộ dân.
Chẳng hạn như dự án nhà ở xã hội Rice City Sông Hồng (Long Biên, Hà Nội) có chủ đầu tư là Công ty CP BIC Việt Nam. Do vướng phần mộ, dự án cũng chưa giải phóng xong mặt bằng sau hơn 2 năm khởi công. Nhiều lần chủ đầu tư làm văn bản kiến nghị quận Long Biên sớm giải phóng mặt bằng nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được.
Nhằm chấn chỉnh công tác giải phóng mặt bằng của các huyện, quận, thị xã trong thời gian tới, Trưởng ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng của TP Hà Nội cho biết, ông Trương Quang Thiều cho biết, Thành ủy Hà Nội đã ban hành nghị quyết về nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác hỗ trợ, bồi thường, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên.
Nội dung nghị quyết nêu rõ, TP cho cơ chế khuyến khích các hộ gia đình đủ điều kiện tái định cư được nhận hỗ trợ bằng tiền để tự lo tái định cư theo phương thức tự nguyện. Có chính sách khuyến khích và đặt hàng các doanh nghiệp xây dựng nhà tái định cư theo tiêu chuẩn nhà ở để phục vụ nhu cầu tái định cư...
Đồng thời, lãnh đạo nhiều huyện, quận cũng kiến nghị, TP nên phân cấp kinh phí giải phóng mặt bằng về cấp huyện, quận quản lý để bảo đảm linh hoạt và đền bù kịp thời cho dân.
Lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội cho hay, việc giải phóng mặt bằng thuộc trách nhiệm của quận. Chủ đầu tư phải phối hợp với quận để tìm ra giải pháp tháo gỡ khó khăn. Không ít dự án chỉ vì dính một phần mộ tổ của dòng họ mà "đắp chiếu" hàng chục năm trời.
(Tiền phong Online)