Tại quốc đảo Singapore, nhà ở tập thể do nhà nước xây (HDB) là một phần của lịch sử nước này. Nếu như nhà ở tại các nước khác có lịch sử tồn tại hàng trăm năm, thì một khu nhà chung cư HDB 30 năm tại Singapore đã được xem là “cổ”. Hơn nữa, cư dân quốc gia này cũng chỉ được sở hữu căn hộ HDB 99 năm trước khi trả lại cho nhà nước.
Nhiều căn hộ cũ được xây bởi cơ quan phát triển nhà ở của thực dân Anh mang tên Singapore Improvement Trust (SIT) (tiền thân của Cục Nhà ở và Phát triển (HDB)) đã được đập bỏ để xây mới sau 50 năm độc lập. Chính phủ Singapore triển khai chương trình đổi mới căn hộ và tái định cư (SERS) trong những năm gần gây.
Cụ thể, những khu căn hộ được HDB xây có độ tuổi trên 30 năm được đập bỏ để xây cao hơn trên nền đất trước đây với mục đích tối ưu hóa việc sử dụng đất. Nhờ đóm,người dân Singapore được ở trong những khu căn hộ mới hơn, tầng cao hơn và nhiều tiện ích công cộng hơn. Tuy nhiên, hiện nay những đặc trưng của các khu căn hộ HDB cũ trước đây được xem là phổ biến lại trở thành hàng hiếm.
Hiện các khu nhà “point block” (thiết kế 4 căn hộ nằm ở 4 góc đối xứng trên một tầng) hoặc căn hộ maisonette (2 tầng) không còn được HDB xây nữa, song rất nhiều Singapore ưa chuộng bởi sự rộng rãi và tầm nhìn thoáng đãng. Về cơ bản, căn hộ HDB cũ bao giờ diện tích cũng rộng hơn và cho phép các thành viên trong gia đình giao lưu thoải mái. Đặc biệt, nhà bếp của căn hộ cũ có thể để cả bàn ăn trong khi căn hộ mới hiện đại song bếp ăn chỉ đủ chỗ cho 2 người đứng.
Một góc "phố cổ" trong khu vực Tiong Bahru tại Singapore.
Chính yếu tố quý hiếm và tâm lý lưu luyến với quá khứ đã tạo nên giá trị mới cho những căn hộ cũ tại Singapore. Thường thì giá căn hộ sở hữu có thời hạn sẽ giảm xuống cùng với thời gian, thế nhưng điều này không hoàn toàn đúng với căn hộ HDB cũ.
Với số liệu tập hợp từ trang web của HDB từ 1/1/2012 đến 1/9/2015, theo các chuyên gia, căn hộ tính theo mét vuông xây trong thập niên 60 và 70 lại cao hơn căn hộ xây trong thập niên 80 hay giữa 90. Bên cạnh các yếu tố mang tính lịch sử và văn hóa, những căn hộ cũ thường gần ga tàu điện, nhiều khu ẩm thực, nhà hàng nổi tiếng xung quanh. Song sở hữu căn hộ HDB cũ cũng có nguy cơ bị đập bỏ theo chương trình SERS.
Tuy dù giá đền bù của HDB là thỏa đáng theo mức thị trường hay được mua căn hộ mới theo giá ưu đãi, tuy nhiên theo phản hồi của nhiều người dân Singapore thì họ đã phải chuyển sang ở những căn hộ mới nhưng diện tích nhỏ hơn. Điều này đồng nghĩa với việc nếu muốn ở căn hộ rộng như trước đây họ phải bỏ thêm tiền. Bên cạnh đó, nhà nước có thể không đập căn hộ HDB để xây mới theo SERS mà lấy lại sau khi hết thời gian sở hữu 99 năm.
Lĩnh vực BĐS cũng giống như thời trang và có những chu kỳ của nó. Với người theo trường phái hiện đại hóa thì những căn hộ có tuổi đời từ 20-30 năm đã trở nên cũ kỹ và buồn chán. Trên thực tế, bạn sẽ chẳng có ấn tượng gì đặc biệt, hoặc có thể bị sốc bởi căn hộ không dưới nửa triệu đô mà sàn nhà đá hoa cương bị nứt, kiến trúc công trình hết sức đơn giản.
Vậy nhưng, đối với người lớn tuổi và thậm chí một số người thuộc thế hệ trẻ Singapore lại cho đó là khác biệt và chú trọng đến yếu tố lịch sử, hành trình lập quốc của đất nước chỉ mới có trong một thời gian ngắn. Các chuyên gia trong ngành cho rằng, nếu một quốc gia biết cách gìn giữ những tòa nhà mang tính lịch sử và thoát khỏi tâm lý phải phát triển bằng mọi giá, hẳn giá trị căn hộ cũ vẫn sẽ được duy trì.
(Đầu tư Chứng khoán)