Hỏi: Trước khi mất (2010), bố mẹ chồng tôi có lập di chúc để lại căn nhà cho chồng tôi. Khi còn sống, bố có chia một căn nhà khác cho anh chồng tôi (con riêng của bố).
Tuy nhiên, giờ anh ấy đòi chia tiếp căn nhà mà chồng tôi được thừa kế. Xin hỏi luật sư, gia đình tôi phải ứng xử như thế nào? Mẹ chồng tôi có thể thay đổi được phần di chúc của bà không?
(Nguyễn Thanh Nhàn)
Trả lời:
|
|
| Con riêng không có quyền thừa hưởng di sản thừa kế đối với căn nhà khi di chúc có hiệu lực |
Theo quy định tại Điều 663 Bộ luật dân sự năm 2005 (Bộ luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm cha mẹ bạn lập di chúc): Vợ, chồng có thể lập di chúc chung để định đoạt tài sản chung.
Tại khoản 2 Điều 664 Bộ luật này quy định rõ việc sửa đổi di chúc như sau: Khi vợ hoặc chồng muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc chung thì phải được sự đồng ý của người kia. Nếu một người đã chết thì người kia chỉ có thể sửa đổi, bổ sung di chúc liên quan đến phần tài sản của mình.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 640 Bộ luật Dân sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2017), người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào.
Căn cứ vào các quy định nói trên, mẹ chồng của bạn hoàn toàn có quyền sửa đổi di chúc liên quan đến phần tài sản của bà ấy. Nhưng để đảm bảo bản di chúc sửa đổi có hiệu lục thi hành (hợp pháp), mẹ bạn cần tuân thủ các quy định về lập di chúc được quy định tại Điều 630 như: người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật…
Đối với việc con riêng của bố chồng bạn đòi chia tài sản đối với căn nhà bạn nêu, pháp luật quy định như sau:
Quy định tại Điều 668 Bộ luật dân sự, di chúc chung của vợ, chồng có hiệu lực từ thời điểm người sau cùng chết hoặc tại thời điểm vợ, chồng cùng chết. Vì vậy, di chúc chung của bố mẹ chồng bạn chưa có hiệu lực pháp luật. Và con riêng của bố chồng bạn không được chỉ định hưởng di sản thừa kế đối với căn nhà đã được định đoạt trong di chúc đó nên về nguyên tắc anh ta không được hưởng thừa kế.
Tuy vậy, nếu di chúc chung của bố mẹ chồng bạn được xác định là không hợp pháp thì con riêng của bố chồng bạn có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế đối với phần di sản của người bố để lại. Thẩm quyền xác định di chúc có hợp pháp hay không thuộc về tòa án.
Trong trường hợp con riêng của bố chồng bạn không có khả năng lao động, vẫn được hưởng (được chia) phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật mà không phụ thuộc vào di chúc của bố chồng bạn không cho hưởng thừa kế.
Luật sư Đỗ Trọng Linh
(Công ty luật Bảo An, Hà Nội)
(Vnexpress)