Hỏi: Năm 1990, ông Nguyễn Sức (cậu ruột của tôi) và vợ ông là bà Lý Thị Cưu đã cho gia đình tôi mảnh đất 1.250m2 ở xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận.
Vì là người thân nên chúng tôi đã không làm giấy tờ khi cho đất, nhưng nhiều người dân và làng xóm xung quanh đều biết. Sau đó, vợ chồng tôi làm nhà ở và trồng hoa màu trên mảnh đất được cho.
Hơn 20 năm qua, gia đình tôi đã sinh sống ổn định trên mảnh đất này và thực hiện kê khai đăng ký lập sổ bộ thuế cũng như đóng thuế đất đầy đủ hàng năm. Nhưng năm 1996, sau khi cậu tôi qua đời, vợ của cậu đã âm mưu lấy lại đất và được cấp sổ đỏ cho 1.250m2 đất đó vào năm 2003. Sau đó, bà đã khởi kiện vợ chồng tôi để đòi lại đất. Tháng 8/2005, Tòa án nhân dân huyện Hàm Tân tiến hành xét xử sơ thẩm và tuyên buộc gia đình tôi phải tháo dỡ, di dời nhà để trả lại đất cho bà Cưu. Vừa qua, khi Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận tiếp tục xử phúc thẩm cũng đã y án sơ thẩm. Điều đó khiến gia đình tôi phải đứng trước nguy cơ mất nhà, đất cũng như thành quả mình đã gây dựng suốt thời gian qua. Tôi muốn biết kết quả mà 2 cấp tòa án xét xử như vậy là đúng hay sai? Gia đình tôi phải làm gì để có thể bảo vệ được quyền lợi hợp pháp của mình?
Lê An (Hàm Tân, Bình Thuận)
Cá nhân và hộ gia đình sử dụng đất ổn định, không xảy ra tranh chấp, sẽ được
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà không phải nộp tiền sử dụng.
Trả lời:
Theo quy định ở Khoản 3, Điều 50 của Luật Đất đai 2003, các cá nhân và hộ gia đình đang sử dụng đất có hộ khẩu thường trú tại địa phương, trực tiếp thực hiện công tác sản xuất nông nghiệp, được UBND xã nơi có đất xác nhận là người sử dụng đất ổn định, không xảy ra các tranh chấp thì sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà không phải nộp thêm khoản tiền sử dụng đất.
Theo như sự trình bày trên cũng như căn cứ theo quy định của pháp luật, mảnh đất 1.250m2 trên phải được cấp sổ đỏ cho gia đình ông. Vì gia đình ông đã sử dụng mảnh đất này trong thời gian hơn 20 năm, có đăng ký và thực hiện đóng thuế đất đầy đủ. Còn việc UBND huyện Hàm Tân tiến hành cấp sổ đỏ cho 1.250m2 đất trên cho bà Lý Thị Cưu vào năm 2003 là không đúng với quy định của pháp luật, bởi, đã 13 năm bà Cưu không trực tiếp sử dụng mảnh đất đó, không thực hiện đóng thuế đất hàng năm mà do người khác quản lý và sử dụng.
Vụ việc này được Tòa án thụ lý giải quyết là đúng với thẩm quyền. Tuy nhiên, cách xử lý của 2 cấp tòa án trên (huyện Hàm Tân và tỉnh Bình Thuận) đã có sai sót và vi phạm Bộ luật Tố tụng dân sự (tại Điều 85 về Thu thập chứng cứ và Điều 96 về việc Đánh gía chứng cứ). Các đánh giá chứng cứ của 2 cấp tòa án chưa có sự khách quan, đầy đủ, toàn diện và cũng chưa chính xác khi đưa ra phán quyết. Vì vậy, ông nên làm đơn khiếu nại gấp (để không bị quá thời hạn luật định) để gửi lên TAND Tối cao yêu cầu xem xét lại vụ án theo đúng trình tự giám đốc thẩm.
Luật gia Nguyễn Văn Khôi
(Sài Gòn đầu tư tài chính)