Nhiều người thường nghĩ rằng, nhà ở xã hội là những khu chung cư mới được xây dựng và bán giá ưu đãi cho người nghèo đô thị. Thế nên, có ý kiến nghi hoặc sự hỗ trợ về nhà ở chỉ dành cho người nghèo đô thị còn dân nghèo vùng nông thôn liệu có thiệt thòi. Trên thực tế, để thấy được tính nhân văn của chính sách này chúng ta phải hiểu khái niệm nhà ở xã hội một cách đầy đủ hơn.
Nhà ở xã hội hướng tới mọi dân nghèo
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Đỗ Đức Duy, khái niệm nhà ở xã hội (NOXH) chỉ thực sự được làm rõ khi Chiến lược phát triển Nhà ở quốc gia đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lần đầu tiên vào năm 2010.
Theo đó, chiến lược đã đưa ra quan điểm có tính đột phá, phát triển nhà ở là trách nhiệm của Nhà nước của xã hội và cả người dân; cùng đó, xác định phải phát triển đồng thời 2 loại nhà ở.
Loại hình nhà ở thương mại theo thị trường hàng hóa giành cho đối tượng có đủ khả năng chi trả theo cơ chế thị trường. Trong khi NOXH là nhà ở thị trường phi hàng hóa có sự hỗ trợ của Nhà nước để giảm giá thành.
Chính phủ và Bộ Xây dựng cùng các bộ, ban ngành, địa phương đã triển khai hàng loạt chương trình phát triển NOXH trọng điểm phù hợp với từng khu vực, nhóm đối tượng cụ thể chứ không chỉ bó gọn trong loại hình chung cư cho người thu nhập thấp đô thị như nhiều người vẫn lầm tưởng, ông Duy cho hay.
Báo cáo của Chính phủ tại Kỳ họp Quốc hội lần thứ X, đến hết quý III năm nay, Nhà nước hỗ trợ trực tiếp kinh phí để cải tạo, xây dựng mới nhà ở đối với 80% người có công trong số gần 80 nghìn hộ theo kế hoạch tại Quyết định 22/2013/QĐ-TTg. Đồng thời, Chương trình 167 giai đoạn 1 đã hỗ trợ 530 nghìn hộ nghèo khu vực nông thôn và giai đoạn 2 đang tiếp tục triển khai với khoảng 311 nghìn hộ.
Còn với khu vực ngập lũ Đồng bằng sông Cửu Long, hiện giai đoạn 1 đã giải quyết chỗ ở ổn định, an toàn cho 146 nghìn hộ dân và giai đoạn 2 đã tăng thêm trên 50 nghìn hộ.
Đối với khu vực thường xuyên bị bão lũ ở miền Trung cũng đã hoàn thành giai đoạn thí điểm với 700 căn và giai đoạn mở rộng đã lên đến 28 nghìn căn nhà chống lũ, bão.
Về chương trình NOXH khu vực đô thị, toàn quốc đã hoàn thành đầu tư xây dựng 135 dự án; 51 dự án trong đó là NOXH cho người thu nhập thấp với quy mô xây dựng 25.850 căn hộ và tổng mức đầu tư vào khoảng 9.560 tỷ đồng; có 84 dự án NOXH cho công nhân với quy mô xây dựng 28.550 căn hộ và tổng mức đầu tư là 6.730 tỷ đồng.
Cả nước đang tiếp tục triển khai 171 dự án NOXH; trong đó có 108 dự án NOXH cho người thu nhập thấp có quy mô xây dựng khoảng 61.290 căn hộ và tổng mức đầu tư khoảng 31.760 tỷ đồng cùng 63 dự án NOXH cho công nhân với quy mô xây dựng khoảng 69.300 căn hộ với tổng mức đầu tư vào khoảng 18.800 tỷ đồng.
Chương trình phát triển nhà ở xã hội đã góp phần nhất định vào việc làm
'tan băng' thị trường bất động sản. (Nguồn: TTXVN)
Riêng chương trình phát triển nhà ở sinh viên đã có 85 dự án hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng, góp phần giải quyết chỗ ở cho khoảng 330 nghìn sinh viên.
Thông qua các chương trình phát triển NOXH trọng điểm, hiện tại đã có khoảng 780 nghìn hộ gia đình, con số này tương đương khoảng trên 3 triệu người nghèo và người thu nhập thấp được cải thiện chỗ ở.
Phát triển NOXH - 'Nhóm lửa dưới mưa'
Thị trường bất động sản (BĐS) phát triển thiếu ổn định trong giai đoạn từ năm 2010 trở về trước, lúc thì trầm lắng, khi lại sốt nóng, thậm chí 'đóng băng' theo từng chu kỳ. Mấu chốt vẫn nằm ở chỗ giá bất động sản càng tăng, nguồn cung dồi dào nhưng người thu nhập thấp, người nghèo vẫn khó tiếp cận và sở hữu.
Thị trường 'bất động' với tồn kho gần 130 nghìn tỷ đồng vào năm 2011-2012. Tuy nhiên, nghịch lý là đại đa số dân cư đô thị vẫn không thể mua và sở hữu nhà ở. Nguyên nhân là phần lớn sản phẩm BĐS khi ấy đều thuộc phân khúc trung và cao cấp trong khi trên 80% người dân đô thị có thu nhập trung bình và thấp nên không thể đủ khả năng mua các sản phẩm này.
Ông Trịnh Đình Dũng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã thẳng thắn chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng 'đóng băng' của thị trường khi đó là lệch pha cung - cầu quá lớn, thiếu quá nhiều sản phẩm trung bình, giá rẻ trong khi thừa sản phẩm trung và cao cấp. Do đó, cách tháo gỡ duy nhất là phải khắc phục điểm yếu này, tiến hành điều chỉnh cơ cấu hàng hóa một cách hợp lý để sản phẩm BĐS đến được với mọi đối tượng, tiến tới phù hợp với nhu cầu thực và khả năng thanh toán thực của thị trường.
Theo đó, Bộ Xây dựng đã đề xuất một nhóm giải pháp đồng bộ để tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS gắn với thực hiện Chiến lược nhà ở quốc gia, nhất là NOXH được Chính phủ cụ thể hóa tại NQ 02 năm 2013 và NQ 61 năm 2014. Cùng đó, việc hoàn thiện chính sách, cơ chế, rà soát phân loại các dự án BĐS được thực hiện trên cả nước.
Thời gian qua, đã có nhiều dự án xin chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang dự án NOXH, điều chỉnh cơ cấu căn hộ các dự án nhà ở thương mại (chia nhỏ căn hộ) cho phù hợp hơn với nhu cầu của thị trường.
Những chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền sử dụng đất, thuế VAT được áp dụng đối với các doanh nghiệp phát triển NOXH.
Chính phủ đã giành gói tín dụng hỗ trợ 30 nghìn tỷ đồng với lãi suất ưu đãi dành cho doanh nghiệp phát triển NOXH và người dân vay để thuê, mua, thuê mua NOXH, nhà ở thương mại giá bán thấp...
Thị trường chứng kiến lượng giao dịch thành công liên tục tăng bắt đầu từ phân khúc sản phẩm trung bình và thấp lan dần sang khu vực sản phẩm trung và cao cấp.
Tại Hà Nội, lượng giao dịch BĐS tăng gần 2 lần, trong năm 2014, còn Tp.HCM tăng gần 1,3 lần so với năm 2013; Hà Nội có khoảng 16.200 giao dịch thành công trong 10 tháng năm 2015, trong khi Tp.HCM có khoảng 15.500 giao dịch thành công, con số này tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính đến tháng 10/2015, so với quý I/2013, tồn kho BĐS đã giảm 72.262 tỷ đồng xuống còn 56.286 tỷ đồng (giảm 56,21%).
Giá nhà ở được kéo về sát với giá trị thực và tương đối ổn định; có khu vực đã giảm đến 30% so với thời kỳ sốt nóng năm 2010, khách hàng theo đó được hưởng lợi.
Có thể nói, phát triển NOXH đã trở thành một luồng khí nóng làm tan băng thị trường BĐS, dần lấy thăng bằng cho cán cân cung - cầu đang lệch.
Như vậy, chọn tháo gỡ khó khăn cho thị trường bằng chính sách mà lại phát triển được quỹ NOXH vốn đang rất thiếu để dân nghèo hưởng lợi từng được ví như việc 'nhóm lửa dưới mưa'. Tuy nhiên, các giải pháp đồng bộ đã được chứng minh bằng sự hồi phục nhanh chóng của thị trường BĐS Việt Nam, dĩ nhiên việc nhóm lửa dưới mua đã đạt được thành công nhất định.
(Vietnamplus)