Chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2015, Luật Nhà ở 2014 đã mở ra nhiều điều kiện thuận lợi khi cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam. Vậy nhưng, sẽ không có sự đột biến về số lượng Kiều bào về Việt Nam mua nhà trong thời gian tới.
Đây là nhận định của Phó Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài ông Trần Hà Phương trong cuộc trao đổi với CafeLand.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài ông Trần Hà Phương
(Ảnh: Trần Phong)
Thưa ông, Luật Nhà ở 2014 cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam đã có tác động như thế nào đối với cộng đồng Kiều bào?
Đảng và Nhà nước Việt Nam đã luôn dành nhiều sự quan tâm với cộng đồng Kiều bào trong những năm qua. Với nhiều chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho Kiều bào liên quan đến các vấn đề như Quốc tịch, đầu tư, mua và sở hữu nhà ở...
Bên cạnh những thành tựu đạt được trong quá trình thực hiện vẫn còn những thủ tục hành chính rườm rà hạn chế hiệu quả tính đúng đắn của chủ trương và chính sách.
Hiện Luật Nhà ở Việt Nam 2014 đã cụ thể hóa thêm một bước nữa là cho phép người Việt Nam ở nước ngoài được mua và sở hữu nhà trong nước chỉ cần có giấy xác nhận gốc Việt Nam thay vì chỉ người có Quốc tịch Việt Nam mới được mua nhà như công dân trong nước như quy định trước đây.
Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài Tp.HCM hiện có mối qua hệ với hơn một nửa trong tổng số 4,5 triệu Kiều bào trên 109 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Gần đây, Kiều bào rất quan tâm tới việc mua và sở hữu nhà trong nước. Đã có nhiều người trực tiếp đến hỏi hoặc gửi email đển chúng tôi để được tư vấn về nhà đất trong nước.
Dù có ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới thì việc có một căn nhà ở quê hương để mỗi lần về quê được nghỉ lại trong chính căn nhà của mình thì không có gì bằng. Vì thế, Kiều bào rất vui mừng và hoan nghênh Luật Nhà ở mới ban hành.
Luật Nhà ở 2014 đã có hiệu lực gần 1 tháng, vậy theo ông có những vấn đề gì gây khó khăn?
Mặc dù Luật Nhà ở đã có hiệu lực từ ngày 1/7/2015, tuy nhiên quy trình để luật đi vào cuộc sống đòi hỏi có các văn bản hướng dẫn luật như là các thông tư, nghị định.
Nhất là, liên quan đến yếu tố người Việt Nam ở nước ngoài thì cần phải có những hướng dẫn cụ thể. Chẳng hạn như những loại giấy tờ nào được công nhận, khu vực nào được mua nhà, nơi nào cấm, phương thức thanh toán ra sao, có cho Kiều bào vay để mua nhà hay không?.
Những điều trên đều cần phải có hướng dẫn cụ thể và có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan khác nhau như cơ quan ban hành, soạn thảo luật, Bộ Xây Dựng, Sở Tư pháp, Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài, các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại,...
Cho tới nay, nghị định hướng dẫn chi tiết Luật Nhà ở 2014 của Chính phủ vẫn chưa được ban hành. Do đó, khi Kiều bào hỏi và làm việc thì vẫn bị kẹt tại các văn phòng công chứng các huyện, quận do vẫn phải chờ hướng dẫn cụ thể.
Vậy việc chứng minh nguồn gốc Việt Nam của người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay như thế nào, thưa ông?
Trước đó, Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài Tp.HCM được UBNND Tp.HCM ủy quyền cấp các cái loại giấy chứng nhận gốc Việt Nam để phục vụ cho mục đích đầu tư, hoặc xin giấy miễn thị thực.
Nhưng kể từ đầu năm 2010 trở lại đây, Ủy ban chúng tôi không làm cái thủ tục này. Luật Quốc tịch năm 2008 quy định rằng, việc xác định gốc Việt Nam thuộc chức năng của Sở Tư pháp các tỉnh thành và Ủy ban Nhà nước người Việt Nam ở nước ngoài.
Sẽ có một số lượng rất lớn Kiều bào có nhu cầu được cấp giấy chứng minh gốc Việt Nam trong thời gian sắp tới. Chúng tôi sẽ kiến nghị cho phép UBND TP được ủy quyền cho Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài được cấp xác nhận gốc Việt Nam cho Kiều bào.
Giấy xác nhận gốc Việt Nam hoàn toàn khác với giấy chứng nhận có Quốc tịch Việt Nam. Những vấn đề liên quan đến Quốc tịch thì giao về Sở Tư pháp, giấy xác nhận gốc Việt Nam thì giao cho Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài.
Việc này sẽ tạo điều kiện cho Kiều bào được dễ dàng hơn, không phải gửi về Sở Tư pháp, cũng không phải gửi ra Hà Nội, trong khi lượng công việc những nơi đó quá lớn mà bây giờ lại thêm một sức ép nữa thì sẽ tốn thêm chi phí và thời gian chờ đợi của Kiều bào.
Ông nhận định như thế nào với việc vẫn nhiều băn khoăn về cách chuyển tiền mua nhà trong nước?
Việc chuyển tiền thì liên quan tới quy định của Ngân hàng Nhà nước. Quy định của luật hiện hành, nếu mang dưới 5.000 USD qua cửa khẩu thì không phải khai báo, trường hợp trên số này thì phải khai báo với hải quan để đảm bảo quản lý nhà nước về ngoại tệ, ngoại hối.
Chúng tôi khuyến khích bà con Kiều bào nên chuyển tiền qua ngân hàng để có các quy định cụ thể. Bởi sẽ không an toàn nếu mang một lượng lớn tiền mặt. Mặt khác, Kiều bào cũng phải có trách nhiệm chứng minh với cơ quan quản lý nhà nước về tiền tệ của quốc gia sở tại Kiều bào đang sống và cơ quan quản lý Việt Nam về nguồn gốc hợp pháp của số tiền đó.
Hiện rất cần có hướng dẫn cụ thể của Ngân hàng Nhà nước về các vấn đề như chuyển tiền, mua trả góp, bảo lãnh tín dụng, bảo lãnh ngân hàng,…
Với những điều khoản mở của Luật Nhà ở 2014 thì liệu sắp tới sẽ có một lượng lớn Kiều bào về Việt Nam mua nhà không, thưa ông?
Thực tế cho thấy, hiện đã có nhiều Kiều bào sở hữu nhà ở Việt Nam. Không ít người chưa được đứng tên nhưng đã nhờ người thân, đồng nghiệp, bạn bè trong nước đứng tên hộ.
Còn những ai chưa có cơ hội đứng tên thì nay sẽ hợp thức hóa theo Luật Nhà ở 2014. Qua đó có thể thấy, nhu cầu mua nhà ở Việt Nam là có thực, tuy nhiên sẽ không có sự đột biến lớn về số lượng Kiều bào về mua nhà tại Việt Nam.
Xin cảm ơn ông!
(CafeLand)