Đây là bất cập gây khó khăn cho cả người có tài sản là BĐS thế chấp tại các ngân hàng và chính hệ thống nhà băng khi tiến hành xử lý nợ xấu.
Phát mãi tài sản là BĐS phải đóng thuế 2% trên giá bán
Đầu năm 2017, cơ quan thi hành án đã tiến hành phát mãi tài sản của bà N.T.H (tỉnh Bình Dương) để trả vốn vay và lãi cho ngân hàng với tổng số tiền là hơn 4,5 tỉ đồng. Theo bảng kê phân phối tiền bán tài sản thi hành án, bà N.T.H phải nộp thuế thu nhập cá nhân là 92,6 triệu đồng, tương đương 2% trên tổng giá trị tài sản.
Việc cá nhân bị phát mãi tài sản vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế trước khi trả nợ vay đang trở thành điểm nghẽn trong quá trình xử lý nợ. Bởi hầu hết các khoản nợ của cá nhân có gốc và lãi cao hơn cả giá trị tài sản đảm bảo khi phát mãi. Nghĩa là số tiền thu còn chưa đủ để trả nợ cho ngân hàng. Còn khách hàng đã mất khả năng trả nợ thì sẽ rất khó bắt họ bỏ tiền đóng thuế TNCN. Trong khi đó, theo quy định hiện nay thì cá nhân phải đóng thuế TNCN với tỷ lệ 2% thì mới làm thủ tục sang tên sổ đỏ cho người mua. Vì vậy, quy trình phát mãi bị tắc ở khâu này. Trong trường hợp khách hàng không hợp tác, ngân hàng đứng ra phát mãi thì khoản thuế TNCN lại càng lúng túng, không biết ai sẽ phải đóng khoản tiền này.
Người dân bị phát mãi tài sản vẫn phải đóng thuế
Tổng giám đốc một ngân hàng có trụ sở tại Tp.HCM cho biết, Nghị quyết số 42 về xử lý nợ xấu mới được ban hành đã thay đổi quy trình giải quyết thứ tự ưu tiên trong thanh toán khi xử lý tài sản đảm bảo, theo hướng trả nợ cho tổ chức tín dụng trước khi thực hiện nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có quy định hướng dẫn cụ thể về việc thực hiện nghĩa vụ thuế như thế nào nên tắc vẫn hoàn tắc.
Chỉ nên tính thuế sau khi đã cấn trừ nợ
TS. Dương Kim Thế Nguyên, Trưởng bộ môn luật và phát triển - Khoa Luật của Trường đại học Kinh tế Tp.HCM cho rằng, thuế TNCN chỉ nên thu khi cá nhân đó thật sự có thu nhập. Vì vậy, chỉ nên thu thuế TNCN trên số tiền sau khi đã trừ nợ NH vì đây mới là khoản thu nhập còn lại của người có tài sản… Đối với trường hợp khoản nợ lớn hơn giá trị tài sản đảm bảo thì nên cho phép miễn thuế. Những trường hợp đã tính thuế thì cần xóa nợ thuế để quá trình xử lý nợ thuận lợi hơn và người mua sau có thể thực hiện được các thủ tục chuyển nhượng. Với những trường hợp mới phát sinh, người có khoản nợ hoặc cơ quan xử lý tài sản đảm bảo cần có các tài liệu chứng minh giá trị tài sản xử lý nhỏ hơn hoặc bằng khoản nợ phải thanh toán. Từ đó, cơ quan thuế cho miễn thuế.
Cùng quan điểm trên, một luật sư cũng phân tích: Nhiều ngân hàng hiện nay hỗ trợ cho người dân vay 70% giá trị căn nhà, nhưng trong quá trình trả nợ người mua bị mất nguồn thu nhập, dẫn đến nợ quá hạn, ngân hàng buộc phải phát mãi căn nhà đó. Số tiền bán nhà trả nợ trong trường hợp này không thể xem là thu nhập của người dân để tính thuế. Do đó cần miễn thuế TNCN đối với những trường hợp bị phát mãi tài sản, qua đó hỗ trợ người dân, đồng thời thúc đẩy quá trình xử lý nợ được nhanh chóng.
LS. Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang cho hay, trước đây có 2 cách tính thuế TNCN đối với người bán nhà đất. Đó là áp dụng thuế suất 25% trên lợi nhuận (giá bán trừ đi giá mua và những chi phí khác có chứng minh được), hoặc thuế suất 2% trên giá bán. Thế nhưng, vài năm trở lại đây, cách tính thuế suất 25% trên lợi nhuận đã bị bỏ, chỉ còn cách tính là 2% trên giá bán. Chính vì vậy, khi áp dụng đối với những trường hợp phát mãi tài sản nhà đất thì vẫn phải tính thuế suất 2% trên giá bán, người dân không có lựa chọn tính khác. Việc này là thiếu công bằng thuế với cá nhân.
Cụ thể, cùng là đối tượng bị phát mãi tài sản BĐS nhưng doanh nghiệp chỉ đóng thuế thu nhập doanh nghiệp trong trường hợp có phát sinh thu nhập sau đó, còn cá nhân thì vẫn bị tính thuế TNCN trên giá bán.
Vì vậy, ông Trần Xoa kiến nghị: “Cần miễn thuế TNCN đối với những trường hợp mất khả năng trả nợ để ngân hàng có thể phát mãi được tài sản".
(Thanh niên)