Những người dân sống trong các khu đô thị treo tại Tp.HCM dù sở hữu hàng nghìn m2 đất nhưng con cái phải đi thuê nhà ở; nhà tạm bợ, xuống cấp mà không thể cải tạo hay xây dựng...
Quyền lợi hợp pháp về đất đai của người dân bị "treo"
Suốt 10 năm qua, các yêu cầu về chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa đất, xây dựng nhà ở của người dân xã Hiệp Phước (Nhà Bè, Tp.HCM) gần như không được giải quyết. Lý do là, toàn bộ xã này nằm trong quy hoạch khu đô thị cảng Hiệp Phước.
Ngụ tại 122/6 Nguyễn Văn Tạo, ấp 1, xã Hiệp Phước, ông Nguyễn Văn Á sở hữu trên 1.200m2 đất song chỉ có ngôi nhà rộng khoảng 80m2, được xây dựng từ năm 1984. Gia đình ông có 7 người con và đều có nhu cầu về nhà ở nhưng ông không thể chuyển mục đích sang đất ở để tách thửa cho con do vướng quy hoạch. Gia chủ chia sẻ: “Bảy đứa con thì có 5 đứa đã thuê nhà bên ngoài, 2 đứa còn lại, tôi muốn cắt đất rồi cất cho chúng căn nhà bên cạnh nhưng đều không được giải quyết”.
Cùng cảnh ngộ, bà Trần Thị Bảy (trú tại 126/6, Nguyễn Văn Tạo, ấp 3) có 9 người con, trong đó 4 người đang phải ở nhà trọ dù gia đình có đến 2.000m2 đất. Bà Bảy cho hay: “Tôi năm nay 78 tuổi, chồng tôi đã 86 tuổi, cũng gần đất xa trời rồi nhưng luôn canh cánh vì con cái chưa ổn định nhà cửa”.
Trường hợp của bà Bảy và ông Á chỉ là 2 trong hơn 3.100 hộ dân tại xã Hiệp Phước bị hạn chế rất nhiều quyền lợi về nhà đất vì nằm trong quy hoạch khu đô thị cảng Hiệp Phước.
Tại huyện Củ Chi, từ cầu An Hạ đến ngã tư Phước Thành dọc theo QL22 đi qua 4 xã Tân An Hội, Tân Thông Hội, Tân Phú Trung, và Thị trấn Củ Chi rộng khoảng 1.674 ha nằm trong khu đô thị Tây Bắc. Thế nên, đời sống của gần 12.000 hộ dân (47.000 nhân khẩu) của 22 ấp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Việc tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng trên đất trống... gần như bị tê liệt hoàn toàn.
Vì vướng quy hoạch, người dân trong khu đô thị Tây Bắc (Củ Chi) gần như không
được giải quyết xây dựng nhà ở. (Ảnh: Hà Văn)Phó Chủ tịch huyện Củ Chi, ông Nguyễn Việt Dũng thông tin, trong 5 xã, thị trấn nằm trong ranh quy hoạch thì xã Tân An Hội bị ảnh hưởng nặng nhất. Cụ thể, 8/10 ấp của xã này nằm hoàn toàn trong khu đô thị Tây Bắc, hạ tầng, giao thông xuống cấp nặng. Trong khi đó, 2 ấp còn lại không "dính" quy hoạch nhà cửa khang trang, hạ tầng được đầu tư đồng bộ.
Bình Quới - Thanh Đa (Bình Thạnh) là khu đô thị có “tuổi đời” quy hoạch dài nhất với hơn 25 năm. Hiện khu đô thị này vẫn "án binh bất động" dù được quy hoạch từ năm 1992. Kéo theo đó, cuộc sống của trên 3.000 hộ dân của toàn phường 28 là khổ sở bởi gần như toàn bộ quyền lợi hợp pháp về đất đai bị đều bị "treo".
Tương tự, toàn bộ xã Bình Hưng (Bình Chánh) nằm hoàn toàn trong quy hoạch khu đô thị Nam Tp.HCM. Theo đó, quyền lợi về nhà đất của người dân gần như bị “giam cầm” suốt 20 năm nay, trong khi xã này nằm trong khu vực có tốc độ đô thị hóa cao nhất huyện. Đồng thời, Bình Hưng cũng là một trong 4 xã nóng nhất huyện Bình Chánh và nóng nhất Tp.HCM về tình trạng xây dựng không phép. Do vướng quy hoạch, không được phép xây dựng nên họ đành phải xây "chui".
Xây tạm cũng không xong
Từ năm 2007, khu đô thị cảng Hiệp Phước mới chỉ có chủ trương của UBND TP về quy hoạch, trong khi pháp lý cụ thể chưa có. Tp.HCM phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chung xây dựng khu đô thị này vào tháng 9/2009 và phê duyệt đồ án quy hoạch chung tỷ lệ 1/5.000 vào tháng 9/2013. Song, từ năm 2007, chính quyền TP đã ra thông báo tạm dừng việc chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, không giao đất cho các dự án khác tại khu đô thị cảng Hiệp Phước. Vì vậy, mọi hoạt động về xây dựng tại đây đều bị đình hoãn từ đó đến nay.
Lãnh đạo UBND huyện Nhà Bè cho biết, UBND Tp.HCM trước đây đã ban hành Quyết định 27/2014 về việc cho phép người dân được xây dựng tạm trong khu vực quy hoạch. Song, quyết định này không cho phép xây dựng trên đất trống mà chỉ giải quyết cho đất đã có nhà ở hiện hữu, do đó nhu cầu của người dân chỉ được giải quyết một phần rất nhỏ.
Quyết định 27 không còn phù hợp khi luật Xây dựng ra đời nên việc xây dựng tạm bị ngưng lại. Tp.HCM đã ban hành Quyết định 26 hồi đầu năm 2017, tiếp tục cho phép xây dựng tạm. Tuy nhiên, nhìn chung quyết định mới này không có gì khác hơn Quyết định 27 trước đó.
Theo lãnh đạo huyện Củ Chi, tại khu đô thị Tây Bắc, TP đã rất nỗ lực để ban hành quyết định cho phép xây dựng tạm. Song, trên thực tế, do quy hoạch để quá lâu không thực hiện, nhiều người dân đã phải làm liều xây nhà không phép trên đất nông nghiệp do quá bức xúc về chỗ ở. Đối với đất trống trong quy hoạch tại Củ Chi, người dân chỉ được làm mái đón, mái che, diện tích xây dựng không quá 5% tổng diện tích đất. Thế nhưng, nhu cầu của người dân vẫn là xây cất nhà ở. Số liệu thống kê cho thấy, từ đầu năm đến này đã có trên 200 đơn xin phép xây dựng của người dân trong khu đô thị Tây Bắc, trong đó chủ yếu xin xây nhà cấp 4, diện tích từ 80-100m2. Ông Dũng cho biết: “Chúng tôi đang kiến nghị cho phép người dân được xây dựng tạm quy mô tối đa một tầng để giảm bức xúc về nhà ở cho dân tại khu vực nông thôn”.
Vừa qua, tại cuộc họp với UBND Tp.HCM, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh, ông Dương Hồng Thắng khẳng định, quy hoạch khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa “treo” quá lâu đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân. Người dân không thể xây dựng mới dù nhà cửa xuống cấp, đất đai bỏ hoang. Khu đô thị này đang ở giai đoạn trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận nhà đầu tư dự án. Trước đó, lãnh đạo quận Bình Thạnh từng kiến nghị cho người dân được xây dựng có thời hạn để ổn định cuộc sống. Song do trái luật, những kiến nghị này hiện nay rất khó giải quyết.
(Thanh niên online)