Tại Tp.HCM, có rất nhiều khu dân cư tự phát đã và đang mọc lên trên những lô đất được chuyển nhượng bằng giấy tay.
Trong tình hình khó khăn của thị trường bất động sản hiện nay, thì tại các quận, huyện vùng ven Tp.HCM đang “nở rộ” các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp và tình trạng phân lô, bán nền trên đất nông nghiệp. Việc có hàng trăm ngàn thửa đất mới được hình thành khiến công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (còn gọi là sổ đỏ) của thành phố gặp nhiều khó khăn và vẫn chưa có hướng giải quyết.
Chưa làm được “sổ đỏ” sau 5 năm mua đất
Nhiều năm trở lại đây, tại các quận, huyện ngoại thành tại Tp.HCM như Bình Tân, Tân Bình, Gò Vấp, Thủ Đức, quận 9, 12, Hóc Môn, Bình Chánh, Củ Chi, trên những lô đất được chuyển nhượng bằng giấy tay mọc lên rất nhiều khu dân cư tự phát. Và những khu dân cư như thế hiện nay vẫn tiếp tục được hình thành trên đất nông nghiệp.
Vẫn còn gần 100.000 thửa đất tại Tp.HCM chưa được cấp sổ đỏ (Ảnh minh họa: KT)
Thường thì khi có nhà xây dựng không phép, chính quyền địa phương đã tới phạt chủ hộ từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng. Tuy nhiên sau khi nộp phạt, các hộ dân này nghiễm nhiên cho rằng chính quyền đã “ngầm” công nhận họ được phép xây dựng nhà và cư trú tại địa phương đó.
Bà Nguyễn Thị Thủy, ở tổ 7, ấp 1, xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi cho biết: “Gia đình tôi mua thửa đất này cũng được 5-6 năm rồi nhưng cuộc sống vẫn còn gặp khó khăn vì chưa làm được hộ khẩu, sổ đỏ hay giấy tờ. Các cháu nhỏ rất khó khăn trong việc xin học. Mong chính quyền tạo điều kiện để gia đình có sổ đỏ, sớm được hưởng các quyền lợi và có cuộc sống ổn định hơn”.
Người dân đang sống ở các khu dân cư tự phát trên không được cấp một loại giấy tờ nào, tuy nhiên họ vẫn trông chờ vào một chính sách của thành phố để việc cư trú của gia đình mình được hợp thức hóa. Núp bóng dưới những dự án khu dân cư, một số đầu nậu đã mua các thửa đất lớn ở các huyện ngoại thành, rồi xin phép xây dựng những căn nhà nhỏ để bán. Tuy nhiên sau khi xây xong, các “chủ đầu tư” này không thể hoàn công ra sổ riêng cho từng căn nhà, bởi mỗi căn nhà chỉ có diện tích vài chục m2, không đủ điều kiện để tách sổ. Điều này dẫn đến không ít vụ khiếu kiện của người dân.
Anh Trương Phú Thiện, ở ấp 1, xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi chia sẻ: “Gia đình tôi vẫn trong tình trạng không có sổ đỏ dù ở đây được 4 năm rồi. Chúng tôi không thể tham gia những hoạt động của địa phương hoặc những thủ tục hành chính ở địa phương. Tôi thấy mất tự tin vì cảm giác giống như không phải công dân ở đây mà như người sống trôi nổi. Nhiều khi cũng muốn viết thư lên thành phố để hỏi nhưng cũng chẳng biết phải hỏi ai”.
Còn gần 100.000 thửa đất chưa được cấp "sổ đỏ"
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM, hiện thành phố vẫn còn khoảng 100.000 thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Đây là những trường hợp do nhà, đất có trước quy hoạch nhưng không phù hợp quy hoạch tại thời điểm cấp giấy; sang nhượng bằng giấy tay sau thời điểm 1/7/2004; đất lấn chiếm, không phù hợp với quy hoạch.
Tuy nhiên, trên thực tế, có đến hàng trăm ngàn lô đất đã được phân lô, bán nền bằng giấy viết tay tại các quận, huyện vùng ven không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Những lô đất này có diện tích phổ biến từ 40 đến 50m2 với mức giá từ 80 đến 400 triệu đồng.
Việc phân lô và bán nền bằng giấy viết tay hiện vẫn đang diễn ra công khai ở vùng ven, ngoại thành Tp.HCM, phá vỡ quy hoạch chung của thành phố và gây thất thoát rất lớn trong việc thu thuế. Trong khi đó, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng vẫn còn lúng túng khi triển khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Luật đất đai 2013.
Theo ông Lê Quang Hiền, Phó Phòng TN&MT huyện Nhà Bè: “Những trường hợp đất tạo lập từ sau ngày 1/7/2004 đến ngày 1/7/2006 thì có thể xem xét được. Huyện cũng đã có văn bản đề nghị Sở TN&MT hướng dẫn, và đến nay vẫn đang đợi. Thứ hai là huyện cũng đang vướng mắc vì Luật đất đai và các Nghị định hướng dẫn thi hành có hiệu lực không đề cập đến diện tích tối thiểu để tách thửa đất nông nghiệp mà chỉ đề cập đến đất ở. Chúng tôi cũng đang tạm dừng việc cấp giấy cho những đối tượng tách thửa đất nông nghiệp vào chờ xin ý kiến của cấp trên”.
Luật đất đai hiện hành đã mở một cánh cửa cho những hộ dân có đất được sang nhượng bằng giấy viết tay, hoặc những hộ đã sinh sống ổn định trước khi có quy hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Luật đất đai theo Nghị định 43 của Chính phủ, Tp.HCM đang gặp một số khó khăn như: khó xác định thời điểm chuyển nhượng, nhiều hộ không có tiền nộp thuế để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do khung giá đất của thành phố còn quá cao nên ...
Vừa qua, UBND Tp.HCM đã ban hành Quyết định 33/2014, quy định về diện tích đất tối thiểu được tách thửa. Theo Quyết định này, tại các huyện Hóc Môn, Cần Giờ, Bình Chánh, Củ Chi, Nhà Bè, diện tích đất ở tối thiểu được tách thửa là 80m² và chiều rộng mặt tiền thửa đất không dưới 5m đối với đất có nhà; 120m² và chiều rộng mặt tiền thửa đất không dưới 7m đối với đất chưa có nhà. Trên thực tế, quy định này vẫn chưa tháo gỡ được khó khăn trong việc cấp sổ đỏ cho cho hàng trăm ngàn thửa đất đã được chuyển nhượng tại địa bàn thành phố.
Ông Võ Chí Dũng, Trưởng phòng TN&MT quận 9 nói: “Đã xác định là Dự án bất động sản thì phải có chủ đầu tư và phải được phê duyệt bởi các cấp có thẩm quyền. Trong thời gian qua, nhiều Dự án nhà ở trên địa bàn quận 9 không thực hiện được do thị trường bất động sản đóng băng. Tuy nhiên theo chỉ đạo của thành phố, đối với những hộ đã mua được đất nền và đã làm nhà ở rồi, chúng tôi vẫn tiến hành cấp Giấy chứng nhận để họ có thể thực hiện quyền của người dân theo chỉ đạo”.
Để lập lại trật tự trong công tác quản lý đất đai, Tp.HCM cần phải đẩy nhanh tiến độ của việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các đối tượng đủ điều kiện trong những Dự án nhà ở đã được phê duyệt và ở các khu dân cư. Thành phố cần phát huy hơn nữa vai trò của chính quyền địa phương trong công tác quản lý đất đai, hơn nữa cần đặc biệt ngăn chặn việc phân lô và bán nền trên đất nông nghiệp để tránh phát sinh những vướng mắc và khó khăn mới./.
(VOV)