Trên khắp cả nước, các công trình sai phép, không phép mọc lên tràn lan trong thời gian gần đây. Các doanh nghiệp lý giải, vì thủ tục hành chính quá rườm rà nên nhiều doanh nghiệp dù biết sai những vẫn liều.
Doanh nghiệp biết sai nhưng vẫn liều
Tại cuộc họp báo định kỳ quý I/2017, theo thông tin từ Sở Xây dựng Tp.HCM, có gần 3.000 trường hợp vi phạm hành chính về hoạt động xây dựng trong gần 115.000 lượt kiểm tra công trình (2,52% trên tổng số lượt kiểm tra).
Cụ thể, vi phạm xây dựng không phép có tới 1.395/2.096 trường hợp (59,3%), tăng 2% so với cùng kỳ, tăng 28 trường hợp. Trong khi đó, xây dựng sai phép là 956/2.096 trường hợp (40,7%). Những công trình sai phép này chủ yếu tập trung tại các quận, huyện Thủ Đức, quận 7, quận 12, Hóc Môn, Bình Chánh.
Tại thị trường Hà Nội, theo Sở Xây dựng TP, Hà Nội phát hiện trên 3.000 công trình vi phạm trật tự xây dựng từ năm 2014 - 2016. Đáng chú ý, có 18 dự án khu đô thị vi phạm (10 dự án sai phép, 6 dự án không phép...).
Thực tế cho thấy, những sai phạm tại các công trình chủ yếu liên quan đến xây dựng vượt tầng, sử dụng sai công năng đối với các phần diện tích dùng chung, sai quy hoạch, sai nội dung giấy phép, xây trên đất nông nghiệp, tăng diện tích sàn... Điển hình là công trình trên phố Đặng Dung, công trình trên phố Đào Duy Anh, cao ốc 8B Lê Trực, công trình cao tầng ven hồ Tây,…
Thủ tục hành chính "hành" doanh nghiệp bất động sản.Còn tại Đà Nẵng, mới đây, hàng loạt dự án sai phạm bị phanh phui. Chẳng hạn như Công ty CP Biển Tiên Sa xây móng 40 biệt thự trái phép trên đảo Sơn Trà, công trình xây dựng khách sạn, căn hộ cao cấp Central Coast lên đến tầng 10 mà không có giấy phép xây dựng,...
Theo giới chuyên gia xây dựng, thực trạng trên là do thủ tục hành chính cấp phép quá rườm rà, các cấp chính quyền buông lỏng quản lý khiến nhiều doanh nghiệp làm sai pháp luật, chấp nhận bị phạt.
Tại buổi tiếp xúc doanh nghiệp với Bí thư thành ủy Tp.HCM Đinh La Thăng, Tổng Giám đốc Công ty địa ốc Hoàng Quân, ông Trương Anh Tuấn cho biết, việc xin cấp phép xây dựng dự án ở quận 8 đã chờ đợi suốt 2 năm qua vẫn chưa xong.
Theo đại diện chủ đầu tư dự án Central Coast, ông Nguyễn Thanh Sơn, dự án đã được Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ cấp chứng nhận thẩm duyệt về phòng cháy chữa cháy. Mặt khác, hồ sơ thiết kế xây dựng công trình được Cục Quản lý hoạt động xây dựng (Bộ Xây dựng) có văn bản về việc thông báo kết quả thẩm định thiết kế xây dựng công trình, thế nhưng trong khi áp lực tiến độ gấp rút thì quá trình hoàn thiện các thủ tục xin cấp phép bị kéo dài nên chủ đầu tư xin phép vừa thi công vừa hoàn thiện giấy tờ theo yêu cầu.
Ông Sơn bày tỏ: “Là chủ đầu tư không ai muốn rơi vào tình huống này, hơn nữa quá trình tạm dừng thi công dự án đã gây thiệt hại lớn cho chủ đầu tư, không chỉ về vốn mà còn về uy tín và tiến độ bán hàng tại dự án”.
Cần có chế tài đủ sức răn đe
Một Tổng giám đốc doanh nghiệp gửi tâm thư đến Thủ tướng phản ánh rằng, thủ tục hành chính phức tạp ngày càng trói chặt các doanh nghiệp. Nếu thực hiện đúng theo quy định pháp luật, để có một giấy phép xây dựng không quá khó khăn song thực tế lại hoàn toàn trái ngược.
Theo vị này, tuy cơ chế “một cửa” được coi là bước tiến trong cải cách hành chính nhưng thực tế thì “một cửa” vẫn như “nhiều cửa”, thậm chí còn rắc rối hơn.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng, ông Phạm Hồng Hà cho hay, Bộ đề nghị bổ sung quy định các đối tượng được miễn cấp Giấy phép xây dựng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân trong thực hiện thủ tục cấp Giấy phép xây dựng. Cụ thể, các đối tượng được miễn Giấy phép xây dựng gồm công trình xây dựng đô thị, nhà ở nếu đã có quy hoạch 1/5.000 và Bản vẽ chi tiết, thiết kế kỹ thuật; công trình viễn thông công cộng, công trình công cộng...
Mặt khác, cũng theo đề nghị của Bộ Xây dựng, các tỉnh, TP sẽ được ủy quyền cấp giấy phép các công trình đặc biệt và công trình cấp bộ. Theo đó, Bộ Xây dựng không cấp phép bất kỳ công trình nào mà phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương thực hiện công tác này.
Nhằm ngăn chặn tình trạng xây dựng sai phép, không phép, Nguyên Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị (Bộ Xây dựng), ông Đỗ Viết Chiến kiến nghị, không chỉ đơn giản hóa các thủ tục cấp phép cho doanh nghiệp theo hướng tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp tham gia đầu tư mà cơ quan quản lý cần tăng cường lực lượng thanh tra xây dựng đến tận xã, phường. Cùng với đó, cần áp dụng hình thức kiểm tra chéo địa bàn, những cán bộ để xảy ra vi phạm trong trật tự xây dựng cần phải xử lý nghiêm để làm gương.
Ông Chiến cho rằng: “Điều quan trọng, cũng đã đến lúc các nhà làm luật cần đưa quy định về xây dựng sai phép, vượt tầng vào bộ luật hình sự để làm căn cứ để xử lý nghiêm các chủ đầu tư, chế tài xử phạt này phải có tính răn đe hơn việc chỉ xử lý hành chính”.
(Diễn đàn Doanh nghiệp)